Jak sport może inspirować dzieci do czytania – propozycje działań dla bibliotek i szkół
Sport i literatura mogą tworzyć niezwykły duet – zwłaszcza gdy chodzi o zachęcanie dzieci do czytania. Dzięki emocjom towarzyszącym sportowym rozgrywkom oraz inspiracji czerpanej z historii znanych zawodników biblioteki i szkoły zyskują skuteczne narzędzie do promowania czytelnictwa wśród młodych ludzi, szczególnie tych mniej zainteresowanych książkami. Poznaj praktyczne pomysły na działania łączące sport z literaturą i odkryj, jak piłka nożna może tłumaczyć świat.
Sport jako klucz do świata książek
Czytając raport o stanie czytelnictwa w Polsce za 2023 rok, trudno znaleźć kategorię, w której mężczyźni w porównaniu z kobietami przodują w liczbie przeczytanych książek. Gdyby jednak w badaniu uwzględniono literaturę sportową, wyniki mogłyby być inne. Raport wspomina sport jedynie pięciokrotnie, co pokazuje, że ten obszar czytelnictwa bywa niedoceniany. Tymczasem łączenie tematyki sportowej z promocją czytelnictwa, szczególnie wśród młodych ludzi i chłopców, kryje ogromny potencjał. Tak, jak w sporcie – wystarczy odrobina determinacji, by trafić nawet do tej pozornie trudnej grupy „nieczytelników”.
Sportowe emocje na kartach książek
Sport, podobnie jak literatura, budzi wyjątkowe emocje. Wywołuje radość, podekscytowanie i wzruszenia. To emocje, których dzieci mogą doświadczać zarówno na boisku, jak i czytając książki. Obecność dzieci w koszulkach z nazwiskami sportowych idoli w bibliotece czy szkole przypomina nam o tym, jak ważną rolę odgrywają dla nich takie postacie jak Robert Lewandowski czy Iga Świątek. Dla wielu młodych ludzi są oni bohaterami na miarę postaci literackich – a często przykuwają uwagę o wiele bardziej niż fikcyjne opowieści. To szansa, by wykorzystać sportowe emocje jako wstęp do świata literatury.
Trening promocji czytelnictwa
Jako autor projektów łączących sport z literaturą, takich jak „Piłkarze kontra pisarze” czy „Z książką na stadionie”, wiem, że sport może stać się skutecznym narzędziem promowania czytelnictwa. Oto trzy poziomy aktywności, które w mojej opinii powinny zainspirować nauczycieli i bibliotekarzy do działania.
POZIOM I – proste inicjatywy na start
- Rozmowa o sporcie – zapytaj ucznia, czy oglądał mecz, komu kibicuje, a może sam gra w piłkę? Jeśli zbudujecie relację i zaczniecie rozmawiać w ten sposób, możesz później łatwo polecić mu książki o jego idolu.
- Typowanie wyników – organizuj zabawy związane z prognozowaniem wyników meczów. Pokaż, że interesujesz się światem sportu.
- Aktualne książki – wprowadź do biblioteki najnowsze biografie sportowców. Dowiedz się od uczniów, o których zawodnikach chcieliby czytać.
- Rekomendacje książkowe – przeczytaj kilka książek sportowych, aby móc polecać je młodym czytelnikom. Warto zwrócić uwagę na biografie oraz reportaże, takie jak „Nadzieja FC” czy „Mecz to tylko pretekst”.
POZIOM II – budowanie zaangażowania
- Posty w mediach społecznościowych – nawiąż do aktualnych wydarzeń sportowych w postach promujących literaturę. Przykład? Wywiady, w których sportowcy mówią o swoich ulubionych książkach, mogą stać się inspiracją.
- Wystawy tematyczne – zorganizuj wystawy książek sportowych z okazji wielkich imprez, takich jak Mistrzostwa Świata czy Igrzyska Olimpijskie. Obok terminarza meczów wywieś listę polecanych lektur.
- Sesja zdjęciowa – zorganizuj „książkową” sesję na stadionie lub w hali sportowej.
- Wywiady ze sportowcami – przeprowadź rozmowę z lokalnym sportowcem o jego ulubionych książkach. Umieść wywiad na stronie internetowej szkoły lub biblioteki.
POZIOM III – zaawansowane działania
- Wyjazd na mecz – zorganizuj wycieczkę na stadion, a przy jej okazji konkurs fotograficzny pt. „Z książką na stadionie”.
- Spotkania z zawodnikami – zaproś wybranego sportowca na spotkanie autorskie w bibliotece.
- Czytelnicze pikniki na stadionach – zorganizuj stoisko promujące książki podczas wydarzenia sportowego w lokalnym klubie.
Droga na „Stadion Marzeń” – gotowe materiały do pracy
Doskonałym wsparciem w realizacji podobnych działań są gotowe materiały, np. scenariusze zajęć stworzone w ramach projektu BookStadion. Wykorzystując fragmenty biografii piłkarzy, takich jak Kuba Błaszczykowski czy Kylian Mbappe, można uczyć dzieci cech przydatnych zarówno na boisku, jak i w życiu – odwagi, poświęcenia czy wytrwałości. Scenariusze dostępne są na stronie projektu i mogą być pomocne zarówno dla bibliotekarzy, jak i nauczycieli wychowania fizycznego.
„Piłkarze kontra pisarze” – kreatywne zajęcia
Innym ciekawym pomysłem są zajęcia „Piłkarze kontra pisarze”. W ich ramach uczniowie porównują sylwetki piłkarzy z postaciami literackimi. Robert Lewandowski może być zestawiony z Adamem Mickiewiczem a Leo Messi z J.R.R. Tolkienem. To nie tylko zabawa, ale także refleksja nad rolą, jaką sportowcy i pisarze odgrywają w swoich społecznościach, a nawet narodach.
Sport i literatura – drużyna marzeń
Sport odgrywa niezwykle ważną rolę w życiu młodych ludzi, a biblioteka może stać się miejscem, które łączy sportowe pasje z kulturą i literaturą. „Piłka nożna tłumaczy świat” – te słowa z książki „Nadzieja FC” doskonale podsumowują sens działań promujących czytelnictwo poprzez sport. Warto je podjąć, by otworzyć młodym ludziom drogę do książek i nowych pasji.
Paweł Piwowarczyk