Wspólne czytanie ma być przede wszystkim chwilą relaksu i okazją do budowania rodzinnej bliskości. Jednak książka może sprawdzić się także w innych, trudniejszych sytuacjach. „Odpowiednio dobrana literatura pomoże dziecku zmierzyć się z problemem choroby, rozwodu rodziców lub śmierci bliskiej osoby” – mówi psycholożka dziecięca Krystyna Madany.

Co zrobilibyśmy, żeby ochronić dziecko przed smutkiem czy lękiem? Wielu opiekunów woli przemilczeć trudne tematy związane ze zdrowiem lub sytuacją rodzinną w nadziei, że oszczędzi dziecku traumy. To jednak nienajlepszy pomysł. Dziecko, choć nie rozumie, doskonale wyczuwa i przyjmuje nastroje otoczenia. Otwartość i cierpliwe, dostosowane do wieku oswajanie z problemem może przynieść więcej korzyści niż ochronny szklany klosz. Co więc zrobić, gdy na horyzoncie pojawia się kryzys – choroba, rozwód czy odchodzenie bliskiej osoby? Pomocna może okazać się właśnie książka – napisana przez psychologa lub pedagoga i przedstawiająca problem z uważnością na wrażliwość młodego człowieka. Wtedy dziecko ma oparcie, bo jak mówi Krystyna
Madany: „Książka jest największym przyjacielem człowieka w każdym wieku”.

Małe dziecko, małe gesty

W pierwszych miesiącach życia podstawową potrzebą dziecka jest poczucie bezpieczeństwa i relacji z opiekunem. Wspólne czytanie buduje więź emocjonalną i zaspokaja tę potrzebę poprzez bliskość czy spokojny głos czytającego. Tyle wystarczy, by ukoić emocje i zapewnić dziecku akceptację. Dlatego dotyk i mówienie spokojnym tonem sprawia, że dziecko uspokaja się. Co czytać od pierwszych chwil życia? Godne polecenia są książki, które zaciekawią dziecko, będą dostosowane do wieku i rozwoju psychoruchowego. Najmłodsze dzieci uwielbiają rymowanki, wyliczanki, zagadki, piosenki czy wierszyki oparte na prostych sytuacjach społecznych. Zobacz nasze rekomendacje dla różnych grup wiekowych tutaj.

Duże dziecko, duże wyzwania

Starszym dzieciom książki o tematyce psychologicznej pozwalają oswoić trudne sytuacje, takie jak doświadczanie lęku, samotności, stresu, separacji od rodziców, trudności w relacjach z rówieśnikami, przemocy czy agresji. Innymi słowy czytanie chroni młodego człowieka przed negatywnymi skutkami przeżywanych trudnych emocji, daje siłę do radzenia sobie ze zmaganiami dnia codziennego poprzez identyfikację z bohaterami lektur, którzy przez takie zmagania przechodzą z sukcesem. Bardzo ważna jest uważność na reakcję dziecka na daną historię. Jeżeli chce rozmawiać, to poświęćmy na to czas, bo może on okazać się najlepszą inwestycją w rozwój emocjonalny młodego człowieka.

Bajka bajce nierówna

Bajkoterapia to metoda pracy z trudnymi emocjami dzieci. Bajki terapeutyczne pisane są przez specjalistów pod kątem pomocy dziecku w konkretnym problemie. Ich celem jest pomóc dziecku spojrzeć na problem tak jak bohater bajki – bez lęku, oswoić się z trudną sytuacją i podpowiedzieć jak ją rozwiązać.

 

W jakich sytuacjach warto sięgnąć po bajkoterapię?

– by pomóc przełamać lęk, gdy trzeba rozstać się z rodzicami,

­­– w stresie spowodowanym konfliktami w rodzinie (np. rozwód rodziców),

– w przypadku nieśmiałości i niskiego poczucia własnej wartości,

– w zrozumieniu i akceptacji niepełnosprawności,

– w konfliktach z rodzeństwem,

– w stresie związanym z narodzinami kolejnego dziecka,

– w strachu przed ciemnością, burzą czy wizytą u dentysty,

– w sytuacji, gdy rodzinę dotyka ciężka choroba lub śmierć,

– w zaburzeniach snu np. koszmarach nocnych.

 

„W takich momentach bajki dają wsparcie emocjonalne, wyciszają lęki, odstresowują, pozwalają lepiej zrozumieć problem, podpowiadają pomysły na jego rozwiązanie i dodają wiary we własne siły. Pokazują, że inni też mają takie problemy, które można pokonać” – podsumowuje Krystyna Madany.

 

Gdzie szukać konkretnych bajek? Warto przejrzeć ofertę wydawnictw psychologicznych. Inspiracją mogą być także blogi parentingowe, gdzie termin bajkoterapii zadomowił się już dawno. Tak więc czytajmy dzieciom… na zdrowie!

 

(Tekst opracowany we współpracy z mgr Krystyną Madany, psycholożką dziecięcą i logopedką z wieloletnią praktyką w pracy z dziećmi w różnym wieku).