Jak zachęcić dziecko do czytania? Opiekunowie i nauczyciele często zadają sobie to pytanie, żeby przybliżyć najmłodszym atrakcyjny świat literatury. Jednym wystarczy samo naśladowanie dorosłych, innych trzeba przyciągnąć bardziej niekonwencjonalnymi metodami.

Książki interaktywne dla dzieci są takim rodzajem lektury, która przenosi doświadczenie czytania i obcowania z literaturą na zupełnie nowy poziom. W przeciwieństwie do tradycyjnych pozycji, które wymagają od dziecka tylko biernego odbioru, książki interaktywne angażują je poprzez różnorodne działania: otwieranie okienek, poznawanie faktur, przesuwanie elementów, a nawet korzystanie z technologii, takich jak aplikacje czy urządzenia odtwarzające dźwięki.

Ten sposób czytania można uznać za zabawę, ale nie tylko. To metoda, która wpływa na rozwój i oferuje szeroką gamę wrażeń sensorycznych. Współczesne książki interaktywne mogą skutecznie zainteresować dzieci literaturą, łącząc w sobie aspekty edukacyjne, artystyczne i technologiczne.

Dlaczego dzieci kochają interaktywność?

Równie dobrze można byłoby zadać pytanie: dlaczego ludzie kochają interaktywność? Otaczamy się aplikacjami, które znają nasze preferencje zakupowe. Korzystamy z usług wirtualnych asystentów, monitorujemy swoje zdrowie za pomocą elektronicznych urządzeń czy decydujemy się np. na naukę języków na personalizowanych platformach edukacyjnych.

Dzieci także uwielbiają interaktywność, dlatego chętnie sięgają po książki, które pozwalają im działać. Takie lektury angażują wiele zmysłów i sprawiają, że mali odbiorcy stają się aktywnymi uczestnikami historii. Pomagają one utrzymać uwagę, dają poczucie kontroli i rozwijają wyobraźnię. Co więcej, tego rodzaju doświadczenie uczy przez zabawę – dziecko nie tylko słucha opowieści, ale samo uczestniczy w tworzeniu i odkrywaniu fabuły. Przesuwając, otwierając lub dotykając elementów książki, rozwija swoje zdolności manualne i rozwija kreatywność.

Jakie są rodzaje książek interaktywnych?

Jest dużo rodzajów interaktywnych książek: z okienkami, wpływające na zmysły, do przesuwania czy klasyczne paragrafówki. Wydawnictwa prześcigają się w wymyślaniu kreatywnych rozwiązań, które – z perspektywy dorosłego – będą wizualnie i merytorycznie atrakcyjne, a jednocześnie zaangażują dzieci, oferując im coś nowego, wpisującego się w ich potrzeby i gusta.

Od kilkudziesięciu lat znane są książki z okienkami lub tak zwane pop-upy, czyli z wyskakującymi elementami. Poziom ich interaktywności jest jednak stosunkowo niewielki. Kiedyś celem tego typu publikacji było to, aby przypominały popularne media, jak telewizja, a współcześnie Internet czy gry komputerowe.

Zdecydowanie bardziej zaawansowaną formą są książki paragrafowe. Składają się one z numerowanych akapitów, za pomocą których to czytelnik decyduje o kolejności fabuły i, poniekąd, także o losach bohaterów.

Jak dobrać książkę pod kątem wieku dziecka?

Interaktywne książki różnią się między sobą, więc dobrze wybrać tę, która jest dostosowana do wieku dziecka. Wspomniane książki kartonowe z okienkami, wycięciami czy też książki zapachowe lub z przesuwnymi elementami (m.in. seria Akademia Mądrego Dziecka od wydawnictwa HarperKids), dobrze sprawdzą się w przypadku maluchów.

Z kolei starszych odbiorców zainteresują książki z modelami do samodzielnego złożenia (Młodzi przyrodnicy. Ptaki i motyle 3D, wydawnictwo Wilga), te z wyciąganymi elementami (Mon i Netka, wydawnictwo Jupi Jo!), czy książki z okularami do trójwymiarowego widzenia lub selektywnego dostrzegania barw (Jaś Ciekawski, wydawnictwo Kultura Gniewu; W Gabinecie Wiedzy, wydawnictwo Dwie Siostry).

Nowoczesna technologia i książki

Literatura wzbogacona o aplikacje czy dodatkowe urządzenia jest dodatkowym urozmaiceniem. Na rynku książki można spotkać się z seriami lektur, do których dołączone jest interaktywne piórko odczytujące tekst z rozkładówek czy odtwarzające piosenki (wydawnictwo Kakadu). Są to tradycyjne książki, które można czytać bez użycia elektroniki lub z elektroniką, oferującą dodatkową treść.

Dostępne są też lektury, które są na stałe połączone z mechanizmem. Ich zadaniem jest budowanie nastroju fabuły za pomocą adekwatnych dźwięków uzupełniających akcję i stan emocjonalny bohatera albo rola edukacyjna(np. Pakuś, wydawnictwo Kumkamy).

Czy książki interaktywne zastąpią te tradycyjne?

Niezależnie od tego, ile urozmaiceń można zawrzeć w książce interaktywnej, nie zastąpi ona tradycyjnej lektury. Każdy z tych rodzajów książek pełni inną funkcję: interaktywne angażują i uczą przez zabawę, a tradycyjne rozwijają wyobraźnię i pozwalają na spokojne kontemplowanie fabuły, właśnie na niej skupiając całą uwagę.

Najlepszym rozwiązaniem byłoby połączenie obu tych form, aby dzieci mogły cieszyć się bogactwem słowa pisanego i równocześnie rozwijać poprzez doświadczenia sensoryczne. Książki interaktywne to sposób na to, by czytanie stało się przygodą, która przyciągnie nawet najbardziej niecierpliwych, zniechęconych literaturą małych czytelników, oferując im ciekawe przeżycia oraz wiele radości.

Nie warto jednak ograniczać się tylko do jednego rodzaju literatury. Ma ona tak wiele do zaoferowania, że każdy powinien odnaleźć dla siebie coś, co poszerzy jego horyzonty i rozbudzi miłość do czytania.

Julita Pasikowska-Klica, Bajkochłonka