Książka to prezent na całe życie. Towarzyszy nam od najmłodszych lat, inspiruje, rozwija wyobraźnię, a przede wszystkim pomaga zrozumieć otaczający nas świat i to, kim jesteśmy. W Instytucie Książki wierzymy, że czytanie nie tylko całościowo wpływa na rozwój dziecka, ale może być także mostem łączącym pokolenia i wzmacniającym więzi rodzinne. Dlatego też każda książka przekazana dziecku w ramach projektu „Mała książka – wielki człowiek” to dla nas powód do dumy i radości. Wiemy jednak, że do niektórych najbardziej przemawiają liczby, dlatego przedstawiamy szczegółowe podsumowanie naszych działań w 2024 roku.
Program bookstartowy
Pierwsze spotkanie z książką – pakiety dla noworodków
Pierwszy etap naszego projektu rozpoczyna się na oddziałach położniczych, gdzie nowo narodzone dzieci wraz z rodzicami otrzymują wyprawki czytelnicze. To symboliczne zaproszenie do świata książek i wspólnego czytania, które wprowadza najmłodszych w świat literatury już od pierwszych dni życia. Dzięki współpracy z personelem medycznym i położnymi, docieramy do młodych rodziców, zachęcając ich do codziennego czytania dzieciom. Tegoroczną nowością w naszym projekcie była książka dla tej grupy wiekowej zatytułowana „Tyci, tyci” – zbiór wierszy autorstwa Doroty Gellner zilustrowany przez Joannę Kłos. W 2024 roku do młodych rodziców trafiło ponad 236 tysięcy książek. Pakiety są rozdawane w ponad 90% szpitali położniczych w Polsce, co świadczy o ogromnym zasięgu i skuteczności tych działań.
Mały Czytelnik w bibliotece – książka dla przedszkolaka
Dzieci w wieku przedszkolnym mogły odebrać swoje pakiety czytelnicze w blisko 7000 bibliotek publicznych na terenie całej Polski. Projekt zachęca dzieci do regularnego odwiedzania biblioteki z opiekunami, pierwszych samodzielnych wyborów czytelniczych i dbania o książki.
W ramach tej inicjatywy przekazaliśmy około 160 tysięcy książek „Krasnal w Krzywej Czapce” autorstwa Wojciecha Widłaka z ilustracjami Aleksandry Krzanowskiej wraz z broszurą informacyjną dla rodziców oraz Kartą Małego Czytelnika. A wszystko to było możliwe dzięki ogromnemu zaangażowaniu i oddanej pracy bibliotekarek i bibliotekarzy zaangażowanych w projekt.
Wprowadzenie pierwszoklasistów w świat literatury
Dla dzieci, które rozpoczynają naukę w pierwszej klasie szkoły podstawowej, przygotowaliśmy wyprawkę czytelniczą zawierającą książkę „Wnuczka antykwariusza” Justyny Bednarek z ilustracjami Emilii Dziubak oraz broszurę dla rodziców. W 2024 roku przekazaliśmy książki aż 430 tysiącom pierwszoklasistów w blisko 13 500 szkołach w Polsce. Zachęcaliśmy nauczycieli i bibliotekarzy do uroczystego wręczania książek w ramach pasowania na czytelnika czy pierwszej wizyty w szkolnej bibliotece.
Ponad 800 tysięcy książek podarowanych dzieciom
W 2024 roku łącznie przekazaliśmy około 800 tysięcy pakietów czytelniczych. Od początku kampanii, która wystartowała w 2017 roku, do dzieci w różnych grupach wiekowych trafiło ponad 5,5 miliona książek. Te imponujące liczby pokazują, jak szeroki jest zasięg naszej inicjatywy i jak wielki wpływ wywieramy na rozwój czytelnictwa dzieci w Polsce.
Kampania społeczna
Przekazywaniu dzieciom książek towarzyszy szeroko zakrojona kampania promocyjna i medialna, której celem jest przypominanie rodzicom o niezwykle ważnej roli czytania w życiu dziecka już od narodzin oraz zachęcanie do częstego wspólnego czytania. Staramy się z naszymi działaniami bywać wszędzie tam, gdzie są najmłodsi czytelnicy i ich opiekunowie.
Program edukacyjny „Czytamy Rodzinne Historie”
Wiosną zrealizowaliśmy program edukacyjny dla nauczycieli i uczniów klas pierwszych szkół podstawowych zatytułowany „Czytamy Rodzinne Historie”. Projekt opierał się na książce „Wnuczka antykwariusza” i był innowacyjnym pomysłem na edukację czytelniczą w szkołach, zachęcającym ponadto dzieci do odkrywania rodzinnych historii. W ramach programu nauczyciele i bibliotekarze szkolni przeprowadzili warsztaty w ponad 1000 grupach, a w konkursie na najbardziej zaangażowaną klasę wzięło udział 200 zespołów.
Obecność na najważniejszych festiwalach i wydarzeniach branżowych
W 2024 roku byliśmy obecni na licznych wydarzeniach literackich i kulturalnych, takich jak Rabka Festival, Jarocin Festiwal, Międzypokoleniowy Festiwal Literatury Dziecięcej Ojce i Dziatki, Festiwal Niepodległa na Krakowskim Przedmieściu czy Międzynarodowe Targi Książki w Krakowie. W ramach tych wydarzeń organizowaliśmy warsztaty, spotkania autorskie oraz prezentacje naszych projektów.
Szczególnym wyróżnieniem było uczestnictwo w międzynarodowej konferencji poświęconej programom bookstartowym, która odbyła się w czeskim Senacie. Podczas tego wydarzenia mieliśmy okazję podzielić się naszymi doświadczeniami i czerpać inspiracje z najlepszych praktyk zagranicznych.
Mała książka w drodze
Zorganizowaliśmy także ogólnopolską trasę 100 warsztatów czytelniczych dla dzieci w różnych grupach wiekowych. Spotkania prowadzone przez doświadczonych animatorów – duet Tu Czytamy, Lucynę Eluszkiewicz, Małgorzatę Narożną, Mateusza Świstaka i Krystiana Truchalskiego – cieszyły się ogromnym zainteresowaniem. Dzięki nim dzieci mogły aktywnie poznawać książki wydane w ramach naszej kampanii i świetnie bawić się z rówieśnikami.
Szkolenia
Działania skierowane do dorosłych pośredników czytelnictwa odegrały ważną rolę w tegorocznej kampanii. Wspólnie z Fundacją Powszechnego Czytania zorganizowaliśmy szkolenia „Siła głośnego czytania. Wpływ wczesnej interwencji czytelniczej na zdrowie i rozwój dzieci” dla 1000 położnych – pierwszych ambasadorek czytelnictwa. Kurs dostarczał praktycznej wiedzy na temat wpływu głośnego czytania na zdrowie i rozwój najmłodszych oraz podpowiadał, jak promować czytelnictwo wśród świeżo upieczonych rodziców i tych oczekujących narodzin dziecka.
Dodatkowo zorganizowaliśmy pięć szkoleń online dla promotorów czytelnictwa. Razem z naszymi ekspertkami i ekspertami zastanawialiśmy się, dlaczego warto pozwolić dzieciom na samodzielne wybory lekturowe, jak prowadzić inspirujące warsztaty czytelnicze, jak włączać elementy stotytellingu do promocji czytelnictwa i jak wspierać dobrostan i uważność dzieci dzięki książkom,
a także jak otworzyć biblioteki na potrzeby niemowląt i ich rodziców. Z każdego szkolenia skorzystało około 500 osób.
Czytamy wcześniakom
W Szpitalu Położniczo-Ginekologicznym „Ujastek” w Krakowie odbyła się uroczysta inauguracja nowej edycji kampanii społecznej „Mała książka – wielki człowiek”. W trakcie wydarzenia razem z lekarzami podkreślaliśmy, jak ważne jest wprowadzanie dzieci w świat literatury już od pierwszych chwil życia, także tych urodzonych przedwcześnie. Na Oddziale Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka rodzice wcześniaków otrzymali wyjątkowe prezenty – książki z autografem Doroty Gellner.
Wspólnie z Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi zorganizowaliśmy konferencję z okazji Światowego Dnia Wcześniaka. W szpitalu powstały przytulne kąciki czytelnicze, a przed budynkiem na małych pacjentów czekał CzytoBus, w którym odbywały się głośne czytania i kreatywne zabawy. To niezwykłe wydarzenie pokazało, jak wielką rolę w terapii i rozwoju dzieci, także tych urodzonych przedwcześnie, odgrywa literatura, stając się pomostem między światem szpitalnym a ciepłem rodzinnego domu.
Audiobooki
We współpracy z Radiem Kraków przygotowaliśmy profesjonalny audiobook książki „Krasnal w Krzywej Czapce” autorstwa Wojciecha Widłaka. To nie tylko wspaniała historia, która otrzymała nową interpretację dzięki mistrzowskiej grze aktorskiej, ale również doskonała jakość produkcji, która zachwyca muzyką i efektami dźwiękowymi. Audiobook świetnie sprawdzi się zarówno podczas rodzinnych chwil, jako towarzysz podróży czy spokojnych chwil w domu, jak również jako narzędzie do pracy z grupami w bibliotece czy przedszkolu.
Kampania medialna
W minionym roku intensywną kampanię promocyjną w telewizji, radiu, prasie, Internecie, kinach studyjnych i sieci Multikino realizowaliśmy pod hasłem „Czytaj dziecku od narodzin!”. O tym, jak ważne jest, by zacząć czytać dziecku jak najwcześniej mówił również nasz spot, który mogliście obejrzeć w telewizji i Internecie.
Naszą stronę internetową, na której znajdziecie ponad setkę artykułów o tym, jak wspierać czytelniczy rozwój dziecka, odwiedziło w tym roku 350 tysięcy użytkowników, a nasze media społecznościowe (Facebook, Instagram) zgromadziły łącznie 57 tysięcy obserwujących. Zaprosiliśmy do współpracy znanych sportowców Adriannę Sułek-Schubert, Andrzeja Wronę i Dawida Kubackiego, by dotrzeć z naszą misją do jak najszerszego grona odbiorców.
Współpraca międzynarodowa
Kolejny rok byliśmy dumnymi członkami międzynarodowych sieci EuRead i Global Network for Early Years Bookgifting. Dzięki tym współpracom możemy wymieniać się doświadczeniami z organizacjami z całego świata, czerpać inspiracje z innowacyjnych projektów i wdrażać najlepsze praktyki w Polsce. Uczestnictwo w tych sieciach potwierdza, że nasze działania są doceniane i stanowią wzór do naśladowania dla innych krajów.
Badania i ewaluacja
Aby program „Mała książka – wielki człowiek” mógł się cały czas rozwijać, przeprowadzamy doroczne badania ewaluacyjne. W 2024 roku przeprowadziliśmy ewaluację programu w bibliotekach, z której dowiedzieliśmy się m.in., że 66% uczestników projektu dla przedszkolaków stanowili nowi czytelnicy, którzy zapisali się do biblioteki przy okazji przystąpienia do programu, co oznacza, że do biblioteki zapisało się blisko 100 tysięcy dzieci. Blisko 53% z nich odwiedziło bibliotekę, wypożyczając książki, przynajmniej 10 razy. Pełny raport z ewaluacji znajdziecie na naszej stronie. Ponadto, zleciliśmy ogólnopolskie badania dotyczące współczesnych praktyk czytelniczych w rodzinach. Wyniki wskazują na pozytywny wpływ projektu „Mała książka – wielki człowiek” na nawyki czytelnicze wśród dzieci i ich rodzin. Szczegółowe dane przedstawimy wkrótce.
Podziękowania i spojrzenie w przyszłość
Realizacja kampanii „Mała książka – wielki człowiek” w 2024 roku była możliwa dzięki wsparciu wielu osób i instytucji. Pragniemy serdecznie podziękować naszym partnerom, bibliotekarzom, nauczycielom, ekspertom, animatorom i położnym oraz wszystkim, którzy przyczynili się do popularyzacji czytelnictwa wśród najmłodszych. Wasze zaangażowanie i pasja są nieocenione.
Z entuzjazmem patrzymy w przyszłość, planując kolejne działania, które jeszcze bardziej zbliżą dzieci do świata literatury, a całym rodzinom pomogą odkryć przyjemność czerpaną ze wspólnego czytania.